Prins Frederik Hendrik, Prins van Oranje, Graaf van Nassau, werd in Delft geboren op 29 januari 1584, in het jaar dat zijn vader werd vermoord. Zijn moeder, Louise de Coligny, zelf franse vluchtelinge, wenste voor hem een gelukkige jeugd. Bestemd voor een militaire loopbaan, werd de jonge prins door kopstukken uit de keurtroepen van zijn broer, de Stadhouder, onderwezen in de krijgskunst.
Na ruim een jaar als page te hebben gediend aan het Franse Hof, keert hij op de wens van de Hollandse regenten, terug naar de Nederlanden. Aanvankelijk als toeschouwer neemt hij, “Mooi Heintje” zoals hij werd genoemd, deel aan deinterventies van de Stadhouder, zoals in 1600 de slag bij Nieuwpoort.

Kort voor Maurits dood werd Frederik Hendrik opperbevelhebber van de Staatse legers, en volgt hij hem op in alle rangen.Tevens werd hij Stadhouder van Holland, Zeeland, Utrecht, Gelderland en Overijsel. Onmiddellijk hervat hij de gestaakte oorlogsvoering en vestigt zijn naam als “stedendwinger”door geslaagde belegeringen van Groenlo (1627), ‘s Hertogenbosch(1629), Maastricht, Sittard, Roermond en Venlo (1632), Rijnberk, Schenkengans en Breda (1637) en na een lange onderbreking Sas van Gent (1644) en Hulst (1645). Hij heeft door deze, met succes bekroonde ondernemingen, het territorium van de Staat der Nederlanden in hoofdzaak bepaald.

Als in 1621 het ‘Twaalfjarig bestand’ ten einde is en de oorlog opnieuw uitbreekt, komen de Nederlanden in een ander tijdperk. Na 50 jaar vrijheidsstrijd worden Hollanders het zat. Als in 1625 Frederik Hendrik het bevel en Stadhouderschap opgelegd krijgt, lijkt het of het tij keert. Piet Hein brengt de Zilvervloot binnen, Maarten Tromp behaalt veel overwinningen en de zee is voor handel weer open en vrij. Frederik Hendrik staat symbool voor de aanvang der Gouden Eeuw, wat zijn naam als Mooi Heintje dan ook uitdraagt. Het is jammer dat hij nooit de vrede heeft mogen meemaken

Hij heeft veel fraaie paleizen door beroemde bouwmeesters, o.a. Pieter Post en Jacob van Campen, laten bouwen, zoals Huis ter Nieuwburg in Rijswijk, waarvan de as van het complex naar de nieuwe kerk van Delft wijst, alwaar het praalgraf van zijn vader staat. Verder werd de Republiek onder zijn leiding één van de meest tolerante staten van het “ancien regime”.
Hij heeft gezorgd dat het huis van Oranje door andere dynastieën als gelijkwaardig werd erkend.

Hij overleed op 14 maart 1647 te ‘s Gravenhage, 14 maanden voor de Vrede van Münster. De schutterij “Frederik Hendrik” werd opgericht op 28 november 1867 als “eener Vereeniging tot bevordering van ‘s Lands Weerbaarheid” en ontving erkenning door Z.M. De Koning. Op de tweede algemene ledenvergadering werd een definitief bestuur gekozen uit 114 leden. In de eerste wereldoorlog, als kogels duur zijn en de vergunning voor wapens moeilijk te krijgen is, gaat naast de kruisboog de handboog overheersen. Frederik Hendrik, een naam om trots op te zijn.

Frederik Hendrik, een verenigingsnaam om trots op te zijn. Na het lezen van het eerste deel over Frederik Hendrik zullen er ook schutters zijn die zeggen; “ja een vechtersbaas, dat waren zeker wel Hollanders”.
Zeker, hij was een Hollander die zijn territorium moest uitbreiden of terug winnen op de Spaanse bezetter. Hij vocht wel voor de vrijheid van de poorters van al die steden.
Maar laat ik direct opsommen wat hij tijdens de tochten nog meer heeft gedaan: ik noemde reeds “Huis ter Nieuwburg” in Rijswijk omdat daar niets meer van over is. Hij heeft het in Honselersdijk gelegen buiten in 1621-’31 en later in 1640-’44 laten bouwen.

De twee eerder genoemde bouwmeesters, Pieter Post en Jacob van Campen, waren ook betrokken bij ontwerp en bouw van Paleis Huis ten Bosch, 1645-’51 en Paleis Noordeinde, gebouwd in 1632-’34 en 1639-’43 om dit met alle zijvleugels in 1645-’47 af te maken.
Hoe heeft hij dat, zult U zich afvragen, allemaal kunnen bekostigen? De Staten en Regenten zagen hem wel zitten; maar het was oorlog. Toch kon ondanks de oorlog de handel door blijven gaan, het was niet voor niets de “Gouden Eeuw”.
De zilvervloot van Piet Hein zal daar in 1628 ook wel aan hebben bijgedragen.
Dat het na de dood van Frederik Hendrik slecht afliep met “Huis ter Nieuwburg” heeft alles met de familie te maken, alle ogen waren in 1697 op dit paleis in Rijswijk gericht. Daar vonden de onderhandelingen plaats om de vrede in Europa, na nog eens negen jaar oorlog, tot stand te brengen. De inboedel werd verdeeld onder de andere paleizen, het Huis werd in 1790 gesloopt.

Frederik Hendrik is op 41 jarige leeftijd gehuwd met Amalia van Solms (1602-1675), onder dwang maar toch met liefde.
Dus zo ontstaat door een prins een naam, waar meer achter schuilt dan alleen een “Schuttersvereniging”.
Rood en wit zijn de kleuren waar “Mooi Heintje” trots op zou zijn.

Van: Martien Agterberg, lid 116860.
Aanleiding artikelen van: Ferd Timmermans, Monique Busing en het vervolg van Jos van
Konijnenberg.
Literatuur overzicht en verantwoording: De historie van HB.S.V. Frederik Hendrik 1867-2009.
Biografie drieluik 1.1. Poelhekke Zutphen 1978.
Frederik Hendrik Thera Coppens Baarn 1984.
G.A. Delft. Rijswijks Historisch Informatiecentrum ( met grote bibliotheek).

Noot: Schenkenschans zoals het thans bekend is heette toen Schinken Schans.

Boven: “Huis ter Nieuwburg”

Boven : The Huis ten Bosch, or House in the Wood, still the residence of the Dutch queen today, originally was built for Amalia van Solms,| wife of Stadholder Frederik Hendrik of Orange, as a retreat in the wooded meadowlands outside The Hague.
Designed around 1645 by the Dutch courtly architects Pieter Post and Jacob van Campen, the palace was distinguished from the other courtly residences by a centralised, classical Italian composition, to which the garden was carefully fitted.
Jan van der Heyden’s main view of the palace’s garden facade, and its pendant, a side view showing one of the garden pavilions,
depict the layout in all its detail. No cost or effort was spared to decorate the place with fashionable French parterres de broderie, trellis pyramids, and, most remarkably, classical statues, placed at focal points on the central axis. Together with the classical urn and column depicted in the foreground, these classical sculptures were symbolic reminders of antiquity, emphasizing the ancientness and dignity of the House of Orange.